ปะถะมะลายเจิง

ปะถะมะลายเจิง

การแสดงสร้างสรรค์ ชุด ปะถะมะลายเจิง เป็นผลงานสร้างสรรค์ของวิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๕๖ มีวัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์กระบวนท่าฟ้อนเจิงแบบพ่อครูคำ  กาไวย์ ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ 

ฟ้อนเจิง เป็นนาฏกรรมที่สะท้อนรูปแบบศิลปะป้องกันตัว  ซึ่งเป็นศิลปวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของชายชาวล้านนา ซึ่งเมื่อครั้งอดีตมักจะมีการแสวงหาเรียนรู้เจิง เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการป้องกันภัยให้กับตัวเอง  ด้วยรูปแบบและลีลาท่าทางในการแสดงออกที่มีทั้งความเข้มแข็ง สง่างาม ที่ซ่อนเร้นชั้นเชิงอันเป็นแม่ไม้เฉพาะตน   สลับท่าทางกันไปมายากในการที่จะทำความเข้าใจ  “ปะถะมะลายเจิง” หมายถึง เจิงที่เป็นแม่บท หรือเจิงปฐมเริ่มต้น ที่พ่อครูคำ  กาไวย์ ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง-ช่างฟ้อน พ.ศ.๒๕๓๕ ได้ร้อยเรียงกันชื่อคล้องจองติดต่อกันไปให้ลูกศิษย์ได้จดจำง่าย คือ ท่าตบขะหนาบ เกี้ยวเกล้าลายทาง   เสือหางเหลียวเหล่า  แม่ฮ้อยคำเล่าตี๋ไป แม่หมอบไหวหลบหลีก ก๋าตากปีกบินบน  บ่ผาบมนลายถี่ จ๊องนางกี้เวียนวน  เสือหมอบยนใส่เญื่อ   บ่ก่ำเครือยุ่มผุก   บ่ผาบตุ๊บเหลียวหลัง   เกิ้ดเกิ้งกั๋นฟ้าผ่า  วิ้ดวิ่งล่าเลยไป สาวไหมลายงามซึบซาบ  และท่าตบบ่ผาบจ๊างต้อดงวง   ผู้แสดงแต่งกายแบบชายชาวล้านนาโบราณ นุ่งผ้าต้อย (ผ้าโจงกระเบน) แบบ เก้นม้ำ สวมใส่เสื้อยันต์แขนกุด คอสวมตะกรุด แขนคาดผ้ายันต์  คาดผ้าคาดเอวสีแดงมีขลิบสีทอง ศีรษะไว้ผมเกล้ามวย  มีผ้าคาดศีรษะ ๒ ผืน รูปแบบการแสดง ใช้นักแสดง ๑๖ คน จัดเป็น ๒ กลุ่มๆละ ๘ คน มีการแปรขบวนแถว ๔ รูปแบบ คือ แถวหน้ากระดาน  แถวหน้ากระดานสลับฟันปลา  แถวรูปกาตากปีก และแถวรูปพญาเสือโคร่ง  วงดนตรีประกอบการแสดงใช้วงกลองถิ้งบ้อม เครื่องดนตรีประกอบด้วย กลองสิ้งหม้อง, กลองตั้งหรือกลองโต้ม, ฉาบ และ โหม่ง