การละเล่นจี-กลี

ประวัติการละเล่นจี-กลี

          การละเล่นจีกลี กลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ บ้านโป่ง ตำบลแม่ยวม อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นการละเล่นที่มีมานานตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายายที่ได้อพยพเข้ามาใน    ประเทศไทยแล้วได้นำเอาศิลปวัฒนธรรมการละเล่นเข้ามาด้วย ได้รับการสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันสมัยก่อนไม่มีการจดบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร จึงไม่มีหลักฐานที่ปรากฏเป็นตัวหนังสือเป็นเพียงการบอกเล่าปากต่อปาก จีกลีมีที่มาจากการดำรงชีวิตของชายหญิงในชนเผ่าที่ต่างกัน หญิงจะเรียกตนเองว่า ยางบ้าน ชายจะเรียกตนเองว่า ยางป่า จะมีการละเล่นที่เรียกว่า จีกลี กลี เป็นภาษากลุ่มชาติพันธุ์ ปกาเกอะญอ กลี หมายถึง สิ่งกลมๆที่ลื่นไหลได้ เช่น ไม้ไผ่ เหล็กที่มีลักษณะกลม การละเล่นจีกลีนี้เกิดขึ้นมาจากการที่ ผู้ชายเข้าป่าไปล่าสัตว์ขณะที่พักในยามว่างหรือในยามกลางคืน ทำให้เกิดความ     เบื่อหน่ายจึงคิดหาอะไรมาเล่นและในยามนั้น ไม้ไผ่เป็นสิ่งที่หาง่ายในป่าจึงนำไม้ไผ่มาเคาะมาตีแล้วเกิดเป็นเสียงจึงนำมาตัดให้ได้ขนาดแล้วเอามาเรียงซ้อนทับกันขึ้นไป โดยนำท่าทางมาจากการดำรงชีวิต     การทำนา ทำไร่ หาปลา วิ่งไล่กัน ท่าทางเหล่านี้มาถูกนำมาเป็นกระบวนท่าในการละเล่นจีกลีโดยไม่มีความแน่นอน ในแต่ละหมู่บ้านจะมีกระบวนท่าที่แตกต่างกันทั้งนี้ขึ้นอยู่กับผู้ถ่ายทอดหรือผู้ที่มีประสบการณ์ในการละเล่นจีกลีว่าจะถ่ายทอดแบบใด การละเล่นจีกลีเป็นการแสดงออกถึงความสามัคคี การตั้งอยู่ในสมาธิ และความบริสุทธิ์จริงของผู้แสดงที่แสดงถึงความโสด

          กระบวนท่าในการละเล่นจีกลีของกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ บ้านโป่ง ตำบลแม่ยวม               อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอนใช้เพลงกะส่า ยวา ปวอ มีกระบวนท่าทั้งหมด 7 กระบวนท่า    ใช้ผู้แสดงแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้เล่น และกลุ่มผู้กระทบ จังหวะในการกระทบจะใช้จังหวะ แตะ แตะ ตึ๊บ กระทบไปเรื่อยๆ จนหมดกระบวนท่า การละเล่นจีกลีจะใช้การกระโดดเป็นสำคัญ มากกว่ามือ ผู้เล่นจะกระโดดไปตามจังหวะกระทบของไม้ จนครบกระบวนท่า ผู้ร้องจะร้องเพลงไปตามทำนอง เมื่อจบเพลงก็จะกลับต้นมาร้องใหม่อีกไปเรื่อยๆ จนจบกระบวนท่าการละเล่น

เอกสารอ้างอิง

สุขฤดี  เทียนชัยพนา, สุนารี  กองเมือง และอาภารัตน์  แลเช่อร์. การละเล่นจีกลี : กรณีศึกษา

กลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ บ้านโป่ง ตำบลแม่ยวม อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน.

ศิลปนิพนธ์หลักสูตรศึกษาศาสตรบัณฑิต (5 ปี) สาขาวิชานาฏศิลป์ไทยศึกษา ภาควิชานาฏศิลป์ศึกษา ห้องเรียนเครือข่ายวิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่ คณะศิลปศึกษา สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ พ.ศ. 2555