เรื่องย่อชาดกล้านนา บัวระวงส์หงส์อามาต

เนื้อเรื่องย่อ

บัวระวงส์หงส์อามาต

(หนึ่งในวรรณกรรมชาดกนอกนิบาตของล้านนา จากจำนวน ๑๙๓  เรื่อง)

          มีเมืองหนึ่งชื่อนครจำปา มีกษัตริย์ชื่อพญากาไลย  มีมเหสีสองคน ชื่อ นางจันทากับนางกาไวย นางจันทามีโอรส ชื่อ เจ้าชายสุริยา และเจ้าชายบัวระวงส์หงส์อามาต ซึ่งคือพระโพธิสัตว์จุติลงมาถือกำเนิด ส่วนนางกาไวยมีโอรสชื่อ ไชยทัต เมื่อโตขึ้นพญาเจ้าเมืองคิดจะมอบราชสมบัติให้แก่โอรสของนางจันทา ทำให้นางกาไวยอิจฉา  จึงออกอุบายเชิญโอรสทั้งสองไปยังปราสาทของนาง  และใส่ร้ายโอรสทั้งสองว่าจะ    ปลุกปล้ำกระทำมิดีมิร้ายแก่นาง พญาเจ้าเมืองจึงสั่งประหารชีวิตโอรสทั้งสอง แต่นางจันทาพระมารดาได้ ติดสินบนเพชฌฆาตไม่ให้ประหารลูกของนาง   และแอบขโมยแก้ววิเศษคู่เมืองมอบให้เจ้าบัวระวงส์นำติดตัวไปด้วย

           เจ้าชายสุริยาและเจ้าชายบัวระวงส์ เดินทางมาถึงเมืองปัญจราซึ่งกำลังว่างเจ้าเมือง เสนาอำมาตย์จึงทำพิธีเสี่ยงทายหาคู่ให้กับนางปทุมมาราชธิดา ม้าเสี่ยงทายได้มาหยุดยังศาลาที่เจ้าชายสุริยา และเจ้าชายบัวระวงส์นอนหลับอยู่  แต่ด้วยเวรกรรมแต่ชาติปางก่อนเทวดาได้เนรมิตกำบังไม่ให้ อำมาตย์มองเห็นเจ้าชายบัวระวงส์ อำมาตย์จึงรับแต่เจ้าชายสุริยาเข้าเมืองไป และจัดงานอภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงประทุมมา โดยรับปากว่าจะช่วยกันตามหาเจ้าชายบัวระวงส์  และวาดภาพเรื่องราวแต่หนหลังไว้ที่ศาลาริมทาง หากชายหนุ่มคนใดอ่านแล้วนั่งร้องไห้ ให้รีบมาทูลเจ้าชายสุริยา  

          ฝ่ายเจ้าชายบัวระวงส์หงส์อามาต หลังจากพลัดพรากกับพระเชษฐา ได้หลงเดินทางไปถึงเมืองพาราณสี และได้พักอยู่กับสองตายายคนรับใช้ของเศรษฐี แต่ก็ถูกเศรษฐีกล่าวหาว่าขโมยแก้ววิเศษและ   ริบแก้ววิเศษไป  เศรษฐีจับเจ้าชายบัวระวงส์ขังไว้ แต่นางฆารวีธิดาเศรษฐีเกิดความสงสารจึงช่วยเหลือ จนเจ้าชายบัวระวงส์ได้นางเป็นชายา โดยปิดบังเศรษฐีไม่ให้รู้  อยู่ต่อมาเศรษฐีเริ่มเดือดร้อน ทำมาค้าขายไม่คล่อง ทรัพย์สินเงินทองร่อยหรอ จึงคิดว่าเป็นเพราะแก้วที่ช่วงชิงมา จึงคิดนำแก้วไปขายยังเมือง             สุวัณพรหมา โดยพานางฆารวีและนักโทษคือเจ้าชายบัวระวงส์หงส์อามาตไปด้วย เมื่อมาถึงนั้นเมือง         สุวัณพรหมากำลังเกิดความเดือดร้อน เพราะมียักษ์ตนหนึ่งได้จับผู้คนกินทุกวัน เศรษฐีมอบเจ้าชายบัวระวงส์แก่พญาเจ้าเมืองเพื่อไปเป็นเหยื่อของยักษ์ เจ้าชายขอแก้ววิเศษคืนจากเศรษฐี  และสามารถฆ่ายักษ์ได้  พญาเจ้าเมืองจึงยกนางปทุมมาให้เป็นชายาแก่เจ้าชายบัวระวงส์

          ต่อมาเจ้าชายบัวระวงส์คิดถึงพี่ชาย  จึงออกติดตามหาโดยนางฆารวีขอเดินทางไปด้วย ระหว่างเดินทางไปกลางแม่น้ำ ทั้งคู่ถูกพายุพัดจนแยกจากกัน เจ้าชายบัวระวงส์ไปขึ้นฝั่งที่เมืองปัญจรา ครั้นเห็นภาพวาดของตนกับพี่ชายที่ศาลาพักหน้าเมืองก็ร้องไห้  ทหารรีบไปทูลเจ้าสุริยา พี่น้องทั้งคู่จึงพบกัน       สมความตั้งใจ   เจ้าชายบัวระวงส์ได้สร้างศาลาพร้อมกับวาดรูปเรื่องราวของตนกับนางฆารวีไว้  สั่งความว่าหากมีผู้หญิงอ่านเรื่องราวแล้วร้องไห้ ให้รีบมากราบทูลโดยเร็ว  ฝ่ายนางฆารวีหลังจากขึ้นฝั่งแล้วได้ไปอาศัยอยู่กับสองสามีที่มีอาชีพเป็นคนจับปลา หลังจากนางคลอดลูกแล้ว จึงออกตามหาพระสวามี จนกระทั่งมาเห็นเรื่องราวของตนในศาลาเมืองปัญจราก็ร้องไห้ ทหารรีบไปกราบทูลเจ้าบัวระวงส์  ในที่สุดทั้งคู่ก็พบกัน

ต่อมาเจ้าชายสุริยาและเจ้าชายบัวระวงส์ได้พากันเดินทางกลับไปยังเมืองจำปา ระหว่างทางที่มาถึงเมืองพาราณสี พญาเจ้าเมืองได้ยกนางพิมพาให้เป็นชายาของบัวระวงส์หงส์อามาตอีกผู้หนึ่ง ครั้นมาถึงเมืองจำปาแล้ว นางกาไวยได้ยุยงพญาเจ้าเมืองมิให้รับโอรสทั้งสองเข้าเมือง พร้อมกับให้เจ้าชายไชยทัตและ  นันทเสนาผู้เป็นพ่อ พาทหารออกมาต่อสู้ แต่ในที่สุดนางกาไวย เจ้าชายไชยทัตและนันทเสนาก็ถูกแผ่นดินสูบลงไปเมืองนรก (เหมือนท้าวเทวทัตผู้คอยกลั่นแกล้งพระพุทธเจ้า)  พญากาไลยได้ยกเมืองจำปาให้      เจ้า  ชายบัวระวงส์หงส์อามาต และชายาทั้ง ๓ องค์ขึ้นครองราชย์ ปกครองไพร่ฟ้าประชาชนอย่างมีความสุข ส่วนเจ้าชายสุริยาเสด็จกลับคืนไปครองเมืองปัญจราเช่นเดิม.