บทละครล้านนา เรื่อง หงส์ผาคำ หรือ หงส์หิน

บทละครสร้างสรรค์ เรื่อง หงส์ผาคำ

บทละครสร้างสรรค์ เรื่อง หงส์ผาคำ

สร้างสรรค์งานแสดงโดย วิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่

ดร.กษมา ประสงค์เจริญ  ผู้อำนวยการแสดง

อาจารย์เพียงแข  จิตรทอง ผู้ช่วยผู้อำนวยการแสดง

อาจารย์สมภพ  เพ็ญจันทร์  เขียนบท/กำกับการแสดง

อาจารย์รักเกียรติ  ปัญญายศ  ประพันธ์เพลง

อาจารย์นันทิตา  คุ้มมา  ควบคุมการขับร้อง

จัดแสดงในงานละครประจำปี ๒๕๕๕

ณ โรงละครวิทยาลัยนาฏศิลปเชียงใหม่

เดือนพฤศจิกายน - ธันวาคม ๒๕๕๕

บทเกริ่นนำ

(ม่านปิดอยู่)

(ดับไฟมืด)

-อื่อกะโลง-

                   ดลอานุภาพพ้อง           พุทธคุณ

จักไขเรื่องราวบุญ                   เนิ่นจ๊า

องค์โพธิสัตว์วิเศษสุนทร์             เสวยพระชาติ มนุษย์เฮย

          ทรงหงส์ผาคำกล้า                  ปราบเสี้ยนอริธรรม

ปริเฉทที่ ๑

กำเนิดพระโพธิสัตว์

(จัดเป็นฉากเมืองปาราณสี)

(พญาปาราณสีประทับบนบัลลังก์กับวิมาลา)

(มเหสีทั้งหกนาง นั่งบนตั่งขวา-ซ้าย หมอโหรนั่งกับพื้นซ้ายมือ มีสนมกำนัลหมอบเฝ้า)

-ดนตรีทำเพลงงามเมือง-

(เปิดไฟ) (เปิดม่าน)

-ร้องเพลงแหย่งหลวง-

พญาปารา                 ปางหนึ่งเมืองใหญ่กว้าง    เกษมศรี

องค์ปุรันตะครองบุรี                 แว่นแคว้น

นามกระเดื่องปาราณสี              เสวยราชย์

ชายาเจ็ดองค์แม้น                   พิลาศล้วนโสภา

          มเหสีเอกโอ้                วิมาลา

ทรงครรภ์มิเคลื่อนคลา              จิตข้อง

องค์ปุรันตะตรัสหา                  โหรเมือง 

ปรึกษาอาเพศพ้อง                   เร่งรู้ทำนาย

-บทอู้เจรจ๋า-

พญาปารา        ป้อหมอโหร บุตต๋าลูกฮักของเฮา ที่อยู่ในครรภ์เจ้าแม่วิมาลา เป๋นเวลาสิบเดือนแล้ว

เป๋นหยังบ่เกิดซักเตื่อ  จักเป็นมนุษย์  ฤาเป๋นสัตตา มิก๋าใหญ่หน้อย  ผีโพงผีพรายมาเกิด

ป้อหมอโหรช่วยตวายตั๊กกำลอ 

หมอโหร          ไหว้สาบาทเจ้า / ต๋ามคัมภีตร๋า  ว่าบุตรราจา  ทรงครรภ์อยู่หั้น / เป๋นพระโพธิสัตว์เจ้า 

ต๋นบุญแม่นหมั้น ไจ้คนธรรมดามานพ /เมื่อประสูติมา จักผ่านพิภพ เป๋นปิ่นเกล้าครองเมือง/

คัมภีร์โหร ว่าจะนี้ละบาทเจ้า

-ร้องเพลงอุ่นงัน-

พญาปารา                 ปรีดา เปรมปลาบปลื้ม              หัทยา พระเอย

ดวงมณี สู่หัตถา                               จมจื่น ปิติพ้น

ถนอมมิ่ง วิมาลา                              ขวัญแม่ เมืองเฮย

องค์โอรส เลิศล้น                              เพียบพร้อม บุญญา

-ทำเพลงอุ่นงัน (ต่อ)-

(พญาปาราณสี ประทานรางวัลหมอโหร แล้วประคองวิมาลาเข้าโรง)

(นางทั้งหกไหว้ แล้วเดินออกมาหน้าม่าน ท่าทางเคร่งเครียด)

(ปิดม่านหน้าสุด)

-ดนตรีหยุด-

(บทอู้เจรจ๋า แสดงหน้าม่าน)

นาง ๑            น้องๆ ตังห้า ได้ฟังหมอโหรตวายก่อ ถ้าลูกอี่วิมาลาเกิดได้ / ลูกของเฮา เตี่ยงตกต่ำใต้

ตังหกชายชุมพี่น้อง /

นาง ๒            นั่นน่าก่าเจ้าพี่ แล้วเฮาจะเยียะจะใดดีเจ้า

นาง ๓            เอาจะอี้ก่อแล้วกั๋น กันอี่วิมาลา เจ็บต๊องใกล้เกิดลูกมาแล้ว / หื้อน้องเอาลูกหน้อย

หมาดำ ใส่ห่อผ้ามาวางไว้ใกล้ๆ / เฮาหกคน พากันนั่งล้อม อย่าหื้อคนอื่นไผ๋มา /

กันถ้ามันเกิด หื้อเอาลูกหมาดำทาเลือดอี่วิมาลาวางไว้หั้น /

นาง ๔            แล้วลูกมันลอเจ้า

นาง ๑            เอาขว้างทิ้งลงเหวหื้อต๋ายไปเลย /      ไป........ฟั่งไปทำต๋ามแผนบ่าเดี๋ยวนี้

-ดนตรีทำเพลงรัวเหนือ-

(ทำไฟวับแว่บ)

(เปิดม่านหน้าทั้งหมด ม่านกลางเปิดครึ่งเดียว ให้เห็นพระอินทร์อยู่บนสรวงสวรรค์)

(ไฟที่พระอินทร์)

-ขับจ๊อย-

พระอินทร์        ลวดบังเกิดร้อน หินบันดุกั๋ม แท่นเตียงคำ พระอินทร์อยู่ห้อง / หกสวรรค์  ที่บนโขงต้อง 

ทราบฮู้แห่งอุบาย /  จักไปจ้วยก้ำ  ลงมาโผดผาย  มาจ้วยองค์จาย  โพธิสัตว์เจ้า

-ดนตรีทำเพลงรัวที-

(ปิดไฟ)  (ปิดม่านหน้าสุด)

-ดนตรีทำเพลงเงี้ยว-

(การแสดงตลกหน้าม่าน)

เสนาคำ           เป๋นจะใด เสนาแก้ว เซาะได้ก่อลูกหมาดำ
เสนาแก้ว         ได้ก่า นี่ลอ กว่าจะได้ฮิมต๋ายคิงว่า

เสนาคำ           จะใด

เสนาแก้ว         ก่อแม่มันนะก่า จะขบฮา ส้วกหยังหมาคิงว่า

เสนาคำ           เหอะก่อมันเป๋นหมาล่อ  เออ...แล้วเจ้าของมันลอ

เสนาแก้ว         ฮาเอาสะตางค์ปิดปากมันไปแล้ว และกำชับมันว่า บ่หื้อบอกไผ๋

เสนาคำ           เออ...ดีละ

เสนาแก้ว         เอ.....แล้วเจ้าแม่นางตังหก จะเอาลูกหมาดำไปเยี้ยะหยังหา

เสนาคำ           บ่ฮู้เหมือนกั๋นเว้ย

เสนาแก้ว         เอาไปแก๋งอ๋อมก๋าหา

เสนาคำ           ว่าไปเรื่อย ไผ๋จะมากิ๋นจิ้นหมา

เสนาแก้ว         โหะ ลำนา บ่เจื้อคิงลองแหล่

เสนาคำ           บ่าเอาๆๆ เปิ้นจะเอาเยี้ยะหยังก่อเรื่องของเปิ้น เรื่องของเจ้าของนาย ขี้ข้าบ่าเกี่ยว

ไปๆๆ มัวจ๊า เดียวโดนขังคอกนาบ่า

-ดนตรีทำเพลงเงี้ยว-

(ปิดไฟ)

จบปริเฉทที่ ๑

ปริเฉทที่ ๒

กั๋มม์เวรของวิมาลา

(ไฟมืดอยู่)

-ดนตรีทำเพลงโศกวิมาลา-

-บทอู้เจรจา-(เสียงจากในโรง)

เสียงนาง ๑                เจ้าปี้เจ้า เจ้าแม่วิมาลาเกิดลูกออกมาเป๋นหมาเจ้า

เสียงพญาปารา            แต้กาน้องนาง

เสียงนาง ๑                แต้เจ้า ผ่อนี่ลอเจ้า

เสียงพญาปารา            วิมาลา เจ้าหยังบ่สัตย์ซื่อใจ๋องค์ / ไปเที่ยวคบชู้ สุนัขหลายหน เจ้าบ่ไจ้คน

เลี้ยงไว้บ่ได้ / (ตะโกนไล่วิมาลา “ไปวิมาลา ออกจากบ้านเมืองกูไป” )

(เปิดไฟ)  (การแสดงหน้าม่าน)

(วิมาลาแต่งตัวแบบชาวบ้าน อุ้มหมาดำร้องไห้ออกมา มเหสีหกนางออกมาตะโกนไล่ส่ง วิมาลาเข้าโรง)

-ขับจ๊อย-

วิมาลา            วิมาลา ลวดคลาพรากย้าย อุ้มลูกหน้อยหมาดำ / นางไห้ฮ่ำฮ้อง ว่ากั๋มเหยกั๋ม สังมาแกล้งทำ

เยียะกั๋มหื้อข้า / อยู่มาตึงวัน แม่กองหันหน้า ต๋ามพฤฒา กล่าวจี๊ / ว่าลูกในครรภ์ บุตต๋าลูกนี้ เป็นหน่อเจ้าโพธา / อาหารเผ็ดร้อน แม่ก่อยฮักษา บ่แหนมภูญจา กลัวเจ้าลูกหน้อย / 

ลำบากก๋าย ปายในห่มห้อย หมายเปิ้งบุญพลอย แน่คัก / แม่ก่ออุ่นใจ เปิ้งบุญลูกฮัก

มาก๋ายเกิดหื้อเป๋นภัย / โอยตั๋วแม่นี้ จักไปเถิงไหน แม่จักบรรลัย ต้องลมแดดกล้า / 

แม่จักเปิ้งไผ เมื่อวันปายหน้า พระบิตุรา ไล่ทิ้ง / เหมือนตกหาดเหว ปูดอยหลิ่งจิ๊ง

เหมือนจักขาดขว้ำ อินทรีย์ / อุ้มสุนัขน้อย ร่ำไรโศกี๋ เลาะป่าดงรี เถิงสวนสองเถ้า

(เปิดม่านหน้าสุด แสดงหน้าม่านกลาง)

(วิมาลาเดินมาหมดแรงซบตัวร้องไห้  ตายายเดินออกมาพบวิมาลา)

-บทอู้เจรจ๋า-

ยาย               อี่หน้อย อี่หน้อย เยี้ยะหยังมาฮ้องมาไห้อยู่นี่คนเดียวล่ะลูก

ตา                แล้วอี่หน้อยเป๋นไผ๋ตี้ไหน จะใดมาเถิงตี้นี่ได้

-ร้องเพลงแม่ฟ้าหลวง-

วิมาลา                               วิมาลา  บอกแจ้งถี่ชัด  หื้อปู่ย่าเจ้า สวนฟัง /

ขอเป๋นบุตรเลี้ยง เมื่อต้องทุกขัง  จักอยู่ระวัง ใช้สอยใฝ่เฝ้า /

ปอขอฝากก๋าย กับยายปู่เจ้า  หื้อพ้นทุกข์สว่าง สะเบย  /

ขอเก็บเขี่ยไว้ เต๊อะป้าเจ้าเหย  ข้ายังบ่เกย ฮู้หนแห่งเต้า  /

-ดนตรีทำเพลงแม่ฟ้าหลวงเบาๆ-

-บทอู้เจรจ๋า (ในเพลง)-

ยาย               ได้ก่าลูกเหย อยู่ตวยกั๋นเนี้ยะ ถือว่าเป๋นลุงเป๋นป้า เป๋นลูกเป๋นหลานกั๋นก่อแล้วกั๋น

ตา                หมาหน้อยเนี้ยะ ก๋ออยู่ตวยกั๋นนี่ละ ลุงจะรับเลี้ยง (รับหมาหน้อยมาอุ้มไว้)

วิมาลา            (กราบ ร้องไห้ด้วยความตื้นตันใจ)

ยาย               บ่ต้องไห้ลูกเหย ป่ะ...ไปกั๋นเต๊อะ

-ดนตรีทำเพลงแม่ฟ้าหลวง-

 (ปิดไฟ)  (ไม่ต้องปิดม่าน)
จบปริเฉทที่ ๒

ปริเฉทที่ ๓

หงส์ผาคำ

(จัดเป็นฉากสวรรค์หลังม่านกลาง)

 (เปิดม่านกลาง)

(เปิดไฟให้เห็นแต่ฉากสวรรค์ กุมารโพธิสัตว์อยู่ท่ามกลางเหล่าเทพธิดา พระอินทร์นั่งอยู่บนเตียง)

-ร้องเพลงดุสิตา-

กุมารโพธิสัตว์              จักจ๋าฮอดต๊าว (ป้อเจ้าเฮย) โพธิสัตร๋า  

อันพระอินตา  (ป้อเจ้าเฮย) ฮับไปอยู่ห้อง

นิเวสนธิ์  ตี้บนโขงต้อง  (ตี้บนโขงต้อง) ดุสิตาตี้หั้น

กันฮู้ฮ่ำเปิง  กึ๊ดเติงเจื่องจั๊น  (กึ๊ดเติงเจื่องจั๊น) พระแม่เจ้ามาตา

บ่ได้ดูดเนื้อ  (ป้อเจ้าเฮย) เจ้ายิ่งสังก๋า

ว่าพระมาตา (ป้อเจ้าเฮย) กันเลี้ยงลูกเต้า

ย่อมอาศัย  กิ๋นนมป้อนเข้า (กิ๋นนมป้อนเข้า) เมื่อยังเยาว์อ่อนเนื้อ

นี้เหตุสันใด  บ่ได้ฟักเฟื้อ  (บ่ได้ฟักเฟื้อ) อกเจ้ามาตา 

-บทอู้เจรจ๋า-

กุมารโพธิสัตว์              ป้อองค์อินท์ครับ / เยี้ยะหยังลูกมีแต่ป้อ บ่มีแม่ / แม่ของลูกอยู่ไหนครับ 

บ่หันมาอุ้มลูกเต้ากิ๋นนมเหมือนเปิ้น / แม่ของลูกบ่มีก๋าครับ

พระอินทร์                  ลูกเอ๋ย บ่าเดี๋ยวนี้เจ้าก่อเติบใหญ่แล้ว ป้อจะเล่าหื้อฟัง แม่ของเจ้าชื่อวิมาลา 

เป๋นมนุษย์ลุ่มใต้  /  เมื่อคลอดบุตต๋า  ยังบ่ตันไห้  ฝูงนางในหม่อมช้อย  /  เอาสุนักขา  มาเปลี่ยนลูกน้อย  ทิ้งทอดเจ้าลงดิน  /  จิ่งบังเกิดร้อน  ยังแท่นหิน  พระองค์อินทร์  นั่งอยู่บ่ได้  / ป้อจึงลงมารับเอามาเลี้ยงไว้   ตอนนี้แม่ของเจ้าอยู่กับปู่ย่าสองเฒ่าในสวนอุทยาน / ป้อจะหื้อเจ้าได้ผ่อดู

-ดนตรีทำเพลง รัวที-

(เปิดไฟจับวิมาลาทำงานอยู่อย่างเหน็ดเหนื่อย เวทีด้านหน้าสุด)

-ขับจ๊อย-

กุมารโพธิสัตว์              เจ้ากุมารน้อย หันแจ้งทิสวา น้ำต๋าปังลง  กราบนบก้มไหว้ / สังเวชใจ๋ 

มาตาตี้ไหว้  อยู่ดงไพรซ้นซุก  /  แล้วทูลขอไป  จ้วยก๋ำจัดทุกข์  ปั๋งตอบส้ายคุณองค์  /  แม่ทรงครรภะ  ก่อเพื่อประสงค์ หวังได้ทรง สุขบานเมื่อหล้า / ป้อโปรดปราณี  หื้อได้หันหน้า  ก๋ำพร้าแม่เทวี

(ปิดไฟที่วิมาลา)

พระอินทร์                  พระอินท์เจ้าฟ้า ตอบถ้อยวาจี๋ กับหน่อภูมี  โอรสลูกเต้า / ว่าก๋านตังไป 

ป้อบ่ขัดเจ้า  จักปราบปารามนุษย์  /  ล้วนแต่ปิศา  นานานาคครุฑ  สัตว์หยาบกล้ากิ๋นคน  /  ปีศาจร้ายยักษ์เย็นสับสน  มนุษย์เมืองคน  บ่เหมือนตี้ห้อง 

-บทอู้เจรจ๋า-

พระอินทร์        เจ้ากุมารลูกป้อเอ๋ย เมื่อเจ้าจะไปแต้ ป้อจะมอบของวิเศษแก่เจ้า (หยิบดาบส่งให้)

นี่คือดาบสลี๋กัญไจย ขอหื้อเจ้าเอาไว้ติดตั๋ว จะจ้วยเจ้าได้ในยามคับขัน

(เดินไปทางซ้ายแล้วหยิบก้อนหินสีดำขึ้นมาชูขึ้น) แล้วนี่ ป้อจะเสกก้อนหินนี่

หื้อก๋ายเป็นหงส์ผาคำ  ปาเจ้าบินลงไปยังเมืองมนุษย์  โอม......

-ร้องเพลงหงส์ผาคำ-

อินทราเสกเครื่องด้วย      นิลดำ

ศิลาลายหินคำ                       แผ่นแก้ว

อิทธิฤทธิ์มหิทธิ์นำ                   กลายเกิด หงส์เอย

หงส์หินบินเพริศแพร้ว               คู่ฟ้าผาคำ

หินคำแป๋งหงส์ทอง        อิงครี

เหินลมล่องธาตรี                     แอ่นผ้าย

โพธิสัตว์ทรงปักษี                    ลาเลื่อน ลงแล

ลาจากอินทร์ยักย้าย                สู่ท้ายสวนศรี

-ดนตรีทำเพลงหงส์ผาคำ-(เร็ว)

-ฉากเทคนิคพิเศษ พระกุมารขี่หงส์ผาคำออกมา และไฟพิเศษส่องหงส์ผาคำ-

(ปิดไฟ) (ปิดม่านหน้าสุด)

จบปริเฉทที่ ๓

ปริเฉทที่ ๔

น้ำนมแม่

(ฉากสวนท้ายอุทยาน)

-ดนตรีทำเพลงหงส์ผาคำ (ต่อเนื่องจากปริเฉทที่ ๓)-

(นางวิมาลาออกทางขวา ทำไร่ทำสวนอยู่ กุมารหงส์ผาคำวิ่งเข้ามากอด)

(การแสดงหน้าม่าน)

(เปิดไฟ)

-กำอู้เจรจ๋า-

กุมารหงส์ผาคำ   แม่ครับ แม่วิมาลา

วิมาลา            โหะ...ไอ่หน้อย ไอ้หน้อยเป๋นไผ๋ มาฮ้องป้าว่าแม่ แล้วฮู้จักจื่อป้าได้จะใด 

ไอ้หน้อยหยังว่าไปเรื่อยจะอี้ เป๋นคนขี้จุมันบ่ดีนา     

กุมารหงส์ผาคำ   ผมนี่แหละครับ เป๋นลูกของแม่วิมาลา /  เมื่อประสูติก๋าย  ที่ในปราสาทห้องปารา  / 

หกนางหม่อมช้อย  มีความอิจฉา  เอาลูกหมามา  เปลี่ยนตั๋วลูกเต้า / แล้วญับเอาตั๋ว 

ลูกฮักแม่เจ้า  ทิ้งทอดลงทวาระ  /  หินปั๋นดุกั๋ม  อินตาเทวะ  ฮ๊อนกะด้างเร็วปัน  / 

เสด็จมาฮับ  เอาไปสวรรค์  กุศลเตื่อมตัน  บ่มรณ์ม้วยหน้า  /  พระอินตา เป๋นป้อเลี้ยงข้า   บ่จุหลอกกำม่วนเพราะ

วิมาลา            เจ้ากุมาร  จ่างฟู่ฉอเลาะ  มาจุป้าด้วยวาตา  /  ลูกป้านี้  เป๋นสุนักขา  เจ้าเหมือน

อินตา เตพติพย์หล่อเบ้า  /  ลุกตี้ไหนมา  ว่าเป๋นลูกเต้า  เป๋นดีอายเปิ้นล้ำ  /  กันสมวาจ๋า บุญมีเตื่อมก้ำ  เหมือนกำปากเจ้ากุมาร  /  ตั๋วป้านี้  ก่อบ่ทุกข์ผลาญ  ทรมาน  อยู่กับสวนนี่ /  ไปเต๊อะ....เจ้าอย่ามาก๋วน  ซุกซนจู้จี้  บ่สมวาตี  ฟู่นั้น

กุมารหงส์ผาคำ   ถ้าแม่บ่เจื้อ ลูกจะขอพิสูจน์หื้อแม่ได้หัน (ยอมือขึ้นไหว้สา)  สาตุ๊.........รุกขาเตวา

อินท์พรหมจุ๊ห้อง / แม่ธรณี ฮักษาป้านป้อง  เป็นพยานช่วยจี๊ / ขออุทะกั๋ง  น้ำนมแม่นี้ ไหลออกเต้าถานา / ตกอาบย้อย เข้าสู่มุกขา อัตตะมา ยังตั๋วแห่งข้า / หื้อเป๋น

พยาน  เจ้าไวแว่นหน้า  จ๋อมมารดาเดี๋ยวนี้

(พระอินทร์ออกมายืนบนแท่นทางขวาของเวที)

(อ่านค่าว)

(ชาย) องค์อินตา ได้ยินกล่าวจี๊ ภิหว่านไหว้วอนวาน  จิ่งบังคับน้ำ หื้อออกสันต๋าน จ๋อมนงคราญ นมนางสองเต้า

-อื่อกะโลง-

สองถันพลันถั่งท้น         กษิรา

บังเกิดชลภักษา                      หลั่งล้น

บริสุทธิ์ทิพย์ธารา                    ใสสด สะอาดแฮ

ไหลหลั่งรินลอดพ้น                  หยาดเข้าโอษฐ์กุมาร

-ดนตรีทำเพลงรัวเมือง-

-ดนตรีทำเพลงวิงวอน-

(นางวิมาลาสวมกอดเจ้าหงส์ผาคำ ร้องไห้คร่ำครวญ “ลูกแม่ ......” ทั้งคู่กอดกันด้วยความดีใจ จนสลบลง)

(พระอินทร์ออกทางซ้าย แก้ไขจนทั้งสองฟื้น แล้วเข้าโรง)

(ตา-ยาย ออกทางซ้าย พระกุมารกราบตา-ยาย ทั้งหมดประคองกันเข้าเข้าโรง)

(ปิดไฟ) (ปิดม่าน)

จบปริเฉทที่ ๔

ปริเฉทที่ ๕

พระโพธิสัตว์ปราบยักษ์

(จัดทำเป็นฉากข่วงเมืองปาราณสี)

-ดนตรีทำเพลงสาวไหมแมงบ้ง (ช้าๆ เบาๆ)-

-ดับไฟมืด-

-อ่านค่าวฮ่ำ-

หญิง              วิมาลา  อยู่กับลูกฮัก  ในสวนสองเถ้า  ยายตา / เวลาผ่านป๊น  จ๋นโอรสา 

เติบใหญ่มา  เป๋นเจ้าหนุ่มหน้อย

(การแสดงหน้าม่าน)

(เจ้าหงส์ผาคำตอนโต เดินออกมากราบแม่วิมาลา)

-บทอู้เจรจ๋า-

เจ้าหงส์ผาคำ     แม่ครับ

วิมาลา            อะหยังลูก

เจ้าหงส์ผาคำ     วันนี้ลูกจะขอไปเล่นหมากบ้า  ตี้ข่วงเมืองปาราณสีเน้อครับ

วิมาลา            ลูกแม่ ตี้ลูกขอหมากบ้านิมคำกับแม่นั้น แม่บ่หมีหื้อเจ้า เฮาเป๋นคนตุ๊ก บ่หมีเงินคำ

เหมือนเปิ้น  แม่มีแต่หมากบ้านิมแดง  (ส่งหมากบ้าให้) เอ้า...ลูกเอาไปเล่นกับเปิ้น

เน้อลูก

เจ้าหงส์ผาคำ     (รับแล้วกราบเท้าแม่) ลูกไปก่อนเน้อครับ

วิมาลา            จะไปปิ๊กค่ำเน้อลูก

-ดนตรีทำเพลงสาวไหมแมงบ้ง (ออกเวย)-

(เปิดม่านหน้าสุด)

(เห็นหกกุมารกำลังเล่นสะบ้าอยู่หน้าม่านกลาง  มีเด็กๆ มุงดู ส่งเสียงเฮฮาสนุกสนาน)

 -ร้องเพลงสาวไหมแมงบ้ง (ออกเวย)-

โอรสาลูกท้าว              หกกุมาร

เริงเล่นสุขสำราญ                    ต่อสะบ้า

ม่วนงันทุกวันวาร                    เสียงสนั่น

แข่งขันพนันท้า                      หมากเหล้นเนืองนันท์

 (กุมารหงส์ผาคำเดินออกมาดู และขอเล่นสะบ้าด้วย)

-บทอู้เจรจ๋า-

เจ้าหงส์ผาคำ              อ้ายตังหลาย ผมขอต๊าเล่นหมากบ้า

หกกุมารเจ้าฟ้า            แล้วเจ้ามีหมากบ้านิมคำกา

เจ้าหงส์ผาคำ              มีนี่ลอครับ (ยื่นหมากบ้าให้ดู)

หกกุมารเจ้าฟ้า            อันนี้หมากบ้านิมแดง/ จักมาต่อต๊า กับคำเปิ้นแป๋ง  บ่ผ่อกอยแยง 

คนนี้ฟู่บ้า / กันตั๋วได้กิ๋น  ก่อขาดทุนข้า  จักเอาสังมาเตื่อมนั้น 

เจ้าหงส์ผาคำ              ถ้าตั๋วข้าก๊านเป๋นรอง /ขอเป็นทาสไจ๊ หล้างกวรค่าของ หมากนิมทอง

แลกกับตั๋วข้า/  กันแป๊อยู่เหนือ  จักเอาหมากบ้า  ของหกราจาปี้น้อง /

หกกุมารเจ้าฟ้า            เอ้า ตกลง เจ้ามันต้องก๊านหมู่ข้า  ได้เป๋นข้าทาสของหมู่ข้าแน่นอน

-ดนตรีทำเพลงสาวไหมแมงบ้งต่อไป ๒ เที่ยว ทั้งสองฝ่ายเล่นสะบ้ากัน ปรากฏว่าเจ้าหงส์ผาคำชนะทุกครั้ง-

-หรี่แสงลงเหมือนยามพลบค่ำ  ดนตรีหยุด-

 -บทอู้เจรจ๋า-

เจ้าหงส์ผาคำ              วันนี้ค่ำมืดแล้ว ข้าขอกลับเมือ  วันพูก ข้าจะปิ๊กมาเล่นใหม่

หกกุมารเจ้าฟ้า            วันนี้เจ้ายังปิ๊กบ่ได้เตื้อ ตอนนี้มียักษ์กล้ากิ๋นคน / เจ็ดวันไคว่ครบ มาอยู่ถนน

ตี้หนตางเตียว  เที่ยวญับคนฆ่า  /  วันนี้อย่าเมือ  ก่อยไปวันหน้า  บ่จุล่ายนาว่าแต๊  /  บ่เจื้อลองไป  ไผจักเอาแป๊  ซ้ำตั๋วหนุ่มหน้อยคนเดียว

เจ้าหงส์ผาคำ              เถิงตั๋วคนเดียว  บ่กลั๋วบ่หย้าน  / ข้าขอกลับเมือ  กึ้ดเติงหาบ้าน บ่กลั๋ว

ยักษ์มารซักเจื้อ/ เฮาก่อคน ยังมีเลือดเนื้อ จักเอาดาบกล้าฟันคอ

กุมาร ๕                    เจ้าบ่กั๋วยักษ์แต้กา

เจ้าหงส์ผาคำ              บ่กั๋ว

กุมาร ๖                    เออ...แล้วไป ระวังตั๋วเน้อ

เจ้าหงส์ผาคำ              ข้าไปก่อนละ

กุมาร ๑                    (หันมาทางน้องๆ) ป๊ะ หมู่เฮา...... ปิ๊กกั๋นเต๊อะ

(นักแสดงทั้งหมดเข้าโรง)

(ปิดไฟ)

-ดนตรีทำเพลงมวย ประกอบการตีกลองให้ตื่นเต้น-

(เปิดไฟ) (เปิดม่าน)

(การแสดงหน้าม่านโปร่ง)

 (ใช้เทคนิคพิเศษแสงเงา เห็นยักษ์ยืนอยู่หน้าประตูเมือง กุมารหงส์ผาคำออกสู้กับยักษ์ สังหารยักษ์ตาย)

(หกกุมารออกมานำอาวุธฟันแทงยักษ์ที่ตายแล้ว)

(ทุกคนทำเป็นภาพนิ่ง)

-ดนตรีหยุด-

(เสียงพูดของหกกุมาร “เจ้าอย่าบอกไผ๋เน้อ หื้อปิดเป๋นความลับ ข้าจะหื้อคำแดงเป๋นรางวัล”)

(ปิดไฟ) (ปิดม่าน)

จบปริเฉทที่ ๕

ปริเฉทที่ ๖

หงส์ผาคำแอ่นฟ้า

(ฉากท้องพระโรง)

-ดนตรีทำเพลงม้ากัณฐัก (เบาๆ)-

(หกกุมารออกมาแสดงหน้าม่าน)

-อ่านค่าวฮ่ำ-

(ชาย)   หกองค์ปี้น้อง  ก่อรีบจัดแจ๋ง  แป๋งกำลวง  แต่งเรื่องฆ่ายักษ์ /  คนเก๊าว่าข้า เป๋นคนจวนจั๊ก

เมื่อต่อสู้หัวที / ผู้ถ้วนสองนั้น ว่าข้าบ่หนี  ไจ๊ดาบดี  ปุ้งสุบแสกหน้า / ผู้ถ้วนสาม ก่อว่าตั๋วข้า

เอาดาบแตงฟันซ้ำ / ผู้ถ้วนสี่แถม อวดตั๋วดีล้ำ ว่าตั๋วข้าฟันคอ / ผู้ถ้วนห้า  ว่าข้านี้ขอ เป๋นคน

ตัดคอ จ๋นปุดสะบั้น / ผู้ถ้วนหก ก่อว่าจะอั้น  เฮาฟั่งไปบอกต๊าว  

(ดนตรีดังขึ้น) (เปิดม่าน)

(พญาปารานั่งอยู่กับมเหสีทั้งหก  หกกุมารรีบมาทูลพญาปารากับมเหสีทั้งหก)

-ดนตรีหยุด-

-บทอู้เจรจ๋า-

กุมาร ๑          เจ้าป้อ..เจ้าป้อ...หมู่ผมฆ่ายักษ์ต้นต๋าลหลวงต๋ายแล้วครับ

พญาปารา        ว่าจะใดกอลูก ยักษ์ต้นต๋าลหลวงต๋ายแล้วกา เรื่องมันเป๋นจะใดลองเล่าหื้อป้อฟังลอ

กุมาร ๑                    คือว่าบุตต๋า  พวกข้าวันนี้  ปากั๋นแอ่วเหล้นตังปวง  /  ไปปะใส่ยักษ์ 

ตี้ต้นต๋าลหลวง หมู่ข้าตังปวง  ปากั๋นรบฆ่า  / 

กุมาร ๒                    กลิ้งต่าวต๋าย  นอนหงายแผ่หน้า  แล้วฟั่งมาบอกต๊าว  / 

กุมาร ๓                    โลหิตแดง  ยังบ่ตันย้าว  ติดดาบผ้าปามา  / 

กุมาร ๔                    ผ่อดูเต๊อะครับ  ต๋ามเครื่องสัตร๋า  เลือดยักษ์ปาลา ติดมาบ่แห้ง  /

พญาปารา                 สาตุ๊.......ลูกต๋นบุญ  /  มีเดชฤทธิ์  เหลือกว่าขะกู๋ล  เป๋นแต่บุญ  บ่ต๋าย

ยักษ์ฆ่า เอาละ...เมื่อเจ้าปราบยักษ์ได้  ป้อก่อจักปราบดาภิเษกเจ้าหกองค์ / จักฮดน้ำ  พิธีลงสรง  หม่อมหกองค์  มาดาแม่เจ้า / ก่อเลื่อนหื้อเป๋น  เจ้าจ๋อมเก๊าเหง้า  เรียงกั๋นมาถัดนั้น

หกมเหสี/หกกุมาร         (ยิ้มแย้มดีใจ)     ไหว้สาบาทเจ้า/ไหว้สาป้อเจ้า

พญาปารา                 เออ...ลูกฮักของป้อ ป้อมีเรื่องกลุ่มใจ๋อยู่เรื่องหนึ่ง

กุมาร ๑                    ถ้าเจ้าป้อมีเรื่องกลุ้มใจ๋อะหยัง  ลูกๆ จะจ้วยเจ้าป้อ หื้อหายกลุ้มใจ๋เจ้า

พญาปารา                 คือว่าพระมาดา อั้นเป๋นแม่เถ้า / แห่งบุตต๋า หกองค์สูเจ้า ยักษ์ลักไปซ่อนลี้/

เมื่อโอรสสา  สูจุมหมู่นี้ ยังบ่เกิดขึ้นเป๋นคน / เมื่อหกลูกฮัก ยังเป๋นลมฝน โหรตั๊กตวาย ว่าไกล๋แหล่งหล้า /หื้อสูหกคน ยกพลไพร่ฝ้า รีบดาไปสบเซาะ/

หื้อได้ป๊บหัน แล้วปาเลียบเลาะ ด่านป่าข้ามมาเมือง / ผู้ใดได้นั้น จักปราบป๋านเจื๋อง จักหื้อนั่งเมือง ปาราเอกอ้าง / สิบสองพระคลัง เป๋นค่าสินจ้าง หื้อเงินทองวางบ่นับ / กันบ่ได้มา ต๋ามดั่งบังคับ จักหื้อขาดขว้ำเมือมรณ์ / ประหารจีวิต หื้อเป๋นซากหนอน นอกพระนคร หื้อหมดจุผู้ 

-รัวกลอง-

(ปิดม่านหน้าสุด)

(กุมารทั้งหก เดินออกมาปรับทุกข์ แสดงหน้าม่าน)

-กลองหยุด-

-บทอู้เจรจ๋า-

กุมาร ๒          เจ้าปี้ แล้วเฮาจะเยียะจะใดดีครับ

กุมาร ๑          น้องๆตังห้า เจ้าอย่าทุกขี ไอ่เด็กมือดี ยังมีอยู่ใกล้ / ปากเฮาก่อขอ มือเฮาก่อไหว้

มันหันทองคำแผ่นปั๊บ / ด้วยความตั๋ณหา มันหันจักฮับ ต๋ามหมู่เจ้าเฮาไป

กุมาร ๓          จะอั้น เฮาไปขอไอ่ละอ่อนคนนั้นจ้วยเต๊อะครับ

-ทำเพลงอิตถี ๑ เที่ยว-

(หกกุมารเข้าโรง)

(ปิดไฟ)  (ปิดม่าน)

จบปริเฉทที่ ๖

ปริเฉทที่ ๗

สามนางคู่บารมี

-ปิดไฟมืด-

-ดนตรีทำเพลงอิตถี (ต่อเนื่อง)-

-อ่านค่าวฮ่ำ- (ไม่มีการแสดง)

(ชาย) หกกุมาร  ข้ามไปบ่ป้น  กลั๋วยักษ์เย็นยนต์ก้าบกั๊น / ไปขอเปิ้งบุญ โพธิเจื่องจั้น  ขอจ้วยแม่เถ้าคืนมา  /  โพธิสัตว์เจ้า   ฮับเป๋นสัจจ๋า   ลาพระมาตา   ไปจ้วยแม่เถ้า   /   ได้พระชายา  สามนางหน่อเหน้า  แล้วจ้วยเจ้าย่าหนีมา  / ยักษ์ผีดิบร้าย โห่ก้องป่าหนา เหาะตวยมา  จะคว้าแม่เถ้า / องค์ต๋นบุญ โพธิสัตว์เจ้า  เอากั๋ญไจยดีกู้ฮัก /  ฟันผะผาย  ล้มต๋ายพวกยักข์  ตกจากห้องปายบน / ศพซากยักษ์ ตกลงเหมือนฝน บ่อาจทนดาบติ๊บเถี่ยนกล้า / แล้วเจ้ากุมาร ขี่หงส์คำกล้า ฮ้องสามเจ้าเทวี

(หญิง) วิมานนาฏน้อง เจ้าจอมสะหลี เหาะต๋ามภูมี หญาดญายเป๋นเส้น //     

(เปิดไฟ)

(เปิดม่าน)

-เห็นพระโพธิสัตว์ขี่หงส์ผาคำลอยบนฟ้า วิมานทั้ง ๓ ชายา ลอยติดตามมา-

-ร้องเพลงอิตถี-

อิงครีเหินหกฟ้า            บินบน

เฉพาะสู่พณาสณฑ์                   ป่ากว้าง

มุกขวดีสรีจั๋นตา                     อนงค์นาฏ งามเฮย

จุฬคันธาเคียงข้าง                   ลอยฟ้าเมฆินทร์

-ดนตรีทำเพลงอิตถี ๑ เที่ยว-

(ปิดไฟ)

(ปิดม่าน)

จบปริเฉทที่ ๗

ปริเฉทที่ ๘

สังหารเจ้าหงส์ผาคำ

(ทำเป็นภาพเล่าเรื่องแบบละครร่วมสมัย)

 (การแสดงหลังม่านโปร่ง ใช้แสงและเงาช่วยในการแสดง)

-อ่านค่าวฮ่ำ-

(ชาย)     เถิงริมฝั่งน้ำ  ก็จั๊กยนต์หงส์   เสด็จลาลง   ตี้ฝั่งก้ำหน้า /  เวลาต๋าวัน  ลงแลง

ต่ำหล้า   พระสุริยาเหลี่ยมลับ /  เขาพระสุเมรุ  เสี้ยงแสงพะยับ  จะดาค่ำเข้าราตรี /  แล้วก่อสั่งนัด  แม่จอมสะหลี   สามนางเตวี  พักวิมานถ้า / (รอเปิดม่าน) ส่วนเจ้ากุมาร  ก็เอาเจ้าย่า  เข้าค่ายตั้งคนชุม /  โพธิหน่อไท้ เถิงตี้ประสุม  ส่วนหกองค์ชุม อยู่ในทัพตั้ง  /  ปอหันกุมาร  ปามารอดหั้น ก็ปากั๋นรุมจับญับ  /  เอาเจ้าย่าไป  อยู่ในตี้ลับ  แล้วญับหน่อเหน้าโพธัญ /ประหารชีวิต หื้อมิดอาสัญ แล้วรีบเร็วปัน ปิ๊กเมืองหกเจ้า /

(ภาพการแสดงเป็นภาพเจ้าหงส์ผาคำพาเจ้าย่ามามอบให้หกกุมาร หกกุมารรุมกันฆ่าเจ้าหงส์ผาคำเสียชีวิต)

(เปิดม่านโปร่ง)

(เปิดไฟสลัวๆ ยามพลบค่ำ)

(สามชายา วิ่งออกตามหาเจ้าหงส์ผาคำ)

(หญิง)    กล่าวฝ่ายจายา สามนางหน่อเหน้า ออกตวยหาเจ้าองค์จาย / หันพระหน่อเนื้อ ต้อดองค์ต๋นต๋าย หงายนอนดิน ฮิมป่ามืดเส้า /  ก่อไห้ฮ้องหา  องค์พระจ๋อมเหง้า  เป๋นดีเอ็นดูแต้นัก / นางแก้วตังสาม  ไหว้เตพารักษ์  อันอยู่เถื่อนกว้างดอยดง / อินท์พรหมเจ้าฟ้า อยู่เขตหอโขง ขอเทพจุ๊องค์  จ้วยตั๋วผัวข้า /

(พระอินทร์ออกยืนบนแท่น)

(ไฟที่พระอินทร์)

(ชาย) ฮ้อนเถิงองค์อินทร์ หอโขงแหล่งหล้า เจ้าฟ้าฮู้เหตุอบาย / ก่อบันดาลหื้อ ต๋ามความ

มุ่งหมาย จ้วยองค์จายคืนจีวิตเจ้า //

-ดนตรีทำเพลงรัวเหนือ-

(เจ้าหงส์ผาคำฟื้น)

(ปิดไฟ)

(ปิดม่านหน้าสุด)

จบปริเฉทที่ ๘

ปริเฉทที่ ๙

ธรรมะย่อมชนะอธรรม

-ดนตรีทำเพลงพม่า-

(เปิดไฟ)

-ตลกออกมาเล่นหน้าม่าน-

แก้ว               ว่าจะใดไอ่แก้ว ตางปุ้นเรียบร้อยแล้วกา

คำ                เรียบร้อยแล้ว  ตางคิงลอ

แก้ว               เรียบร้อยเหมือนกั๋น

คำ                 เออ...ฮามาสงสัยว่าเจ้าป้อพญาปารา หยังสั่งจัดงานแปลกๆ จะอี้ แปลกกว่ากู้เตื้อ

แก้ว               แปลกจะใด

คำ                ก่อคิงกึดผ่อลอ หื้อจัดงานใหญ่โต ดูแบบบ่เก็บเงิน แต่หื้อมีประตูเข้า-ออกตางเดียว

คิงว่า

แก้ว               บ่แปลกๆ  เรื่องนี้มันมีตี้มาตี้ไปเว้ย  คิงบ่อฮู้กาว่า เจ้าย่า เจ้าแม่ของพญาปารานั้นน่ะ

ตั้งแต่เปิ้นปิ๊กมาจากเมืองยักษ์ เปิ้นก่อดูโศกเศร้า ดูหงอยๆ หยั่งใดก็บ่ฮู้

คำ                เรื่องมันเป๋นจะใดบ่า เยี้ยะหยังเปิ้นเศร้า เปิ้นน่าจะดีใจ๋นา ได้ปิ๊กมาบ้านมาเมือง

แก้ว               จุ๊ๆๆๆ คิงจะอู้ดัง  เรื่องมันเป๋นจะอี้  เรื่องนี้มันแปลกๆ เว้ย หั๋นหมู่นางสนมตังหลาย

มันเล่าลือกั๋นว่า คนที่จ้วยเจ้าย่ามา บ่ไจ้หกองค์จายเว้ย

คำ                (เสียงดัง) บ่ไจ้หกองค์จาย แล้วเป๋นไผ๋

แก้ว               (รีบเอามือปิดปากคำ) จุ๊ๆๆๆ บอกว่าอย่าเสียงดัง ไอ้นี่  เออ...นั่นน่าก่า มันน่า

สงสัยนาว่าเป๋นไผ๋ ป้อเจ้าเมืองปาราณสี จึงสั่งหื้อหมู่เฮา แป๋งพลับพลาเจ้าย่าที่ปากประตู๋เมืองนี้ แล้วปิดประตู๋เมืองอื่นหื้อหมด หื้อคนมาดูงานเข้าออกตางเดียว เพื่อหื้อเจ้าป้าได้ชี้ตั๋วคนตี้ไปจ้วยเจ้าย่า หื้อป้อพญาปาราผ่อน่ะก่า

คำ                อ๋อ...มันเป๋นจะอี้ (เสียงดัง) แล้วถ้าความจริงเปิดเผย เจ้าแม่ตังหก.......

แก้ว               (รีบเอามือปิดปาก) หยุดๆๆๆ  ปอ...หยุดอู้ ไผ๋มาได้ยินเข้า เอาเฮาไปฟ้อง

โดนประห๋ารเจ็ดชั่วโคตรนะเว้ย  ไปๆๆๆๆๆ  ไปเยี้ยะก๋านต่อดีกว่า

-ดนตรีทำเพลงกุหลาบเชียงใหม่-

(ทั้งคู่เดินเข้าโรงไป)

(เปิดม่านหน้าสุด)

(จัดเป็นฉากข่วงเมืองปาราณสี ด้านหลังเป็นม่านโปร่ง)

(มีการแสดงของล้านนา เช่น กลองไชยมงคล กลองสะบัดชัย ฯลฯ

เจ้าย่านั่งอยู่บนพลับพลาที่ประทับหน้าประตูเมือง ชาวบ้านออกมาแอ่วงาน

เจ้าหงส์ผาคำออก เจ้าย่าเห็นจึงเรียกให้เข้ามาหา)

-ดนตรีหยุด-

-บทอู้เจรจ๋า-

เจ้าย่า            หลานแม่อุ้ย หลานแม่อุ้ย เจ้าหงส์ผาคำ มาตางนี้ลูก

(กอดเจ้าหงส์ผาคำ) เจ้าหลานตี้ฮัก  ป้อไปหายต๋า  เสียไหนบ่มา  ละตุมแม่เถ้า / 

แม่หม่นหมองหา  นัตต๋าองค์เจ้า ทุกวันคืนลันเล้า / เจ้าฮู้ก่อ  แม่กองแต่เจ๊า 

ใคร่หันหน้าเจ้าจายแปง / (หันมาทางพญาปารา) เจ้าพญาลูกแม่ คนนี้ละตี้ไปจ้วยแม่หนีมาจากยักษ์ผีดิบ และปาแม่ขี่หงส์ผาคำมารอดเถิงเมืองเฮา

พญาปารา        ลูกว่าแล้ว ว่าลูกหกคนพี่น้องต้องหลอกต้องจุแน่นอน รวมตังแม่มันตังหกคนด้วย

อย่างนี้ก่อเลี้ยงไว้บ่ได้แล้ว /  (เสียงดัง) เสนา หื้อเอาสิบสองคนแม่ลูกไปเฆี่ยน

ทำก๋ารสอบสวนจ๋นกว่าจะฮับสารภาพ สำนึกในบาปบุญ

-เสียงรัวกลองช้าๆ-

-อ่านค่าวฮ่ำ-

(ชาย)   ฝ่ายเสนาเก๊า ก่อบังคับถาม หกจ๋อมนงราม  สารภาพเผี้ยน / รับเป๋นสัตย์  กลั๋วไม้แส้เฆี่ยน

          บ่บังอำลับไว้ / พวกผู้กุม  ก่อรีบแต่งไจ๊  เอาขื่อคาใส่เสี้ยงตังปวง / แล้วเข้ากราบนบ พิทูล

ในหลวง ว่านางตังปวง รับสารภาพเสี้ยง //

(เสียงร้องโอดครวญกลัวตายของสิบสองคนแม่ลูก)

(ปิดไฟด้านหน้า)

(เปิดไฟด้านหลังม่านโปร่ง เห็นผู้คุมเฆี่ยนตีแม่-ลูก ๑๒ คน)

-บรรเลงเพลงต๋นบุญเบาๆ-

(เปิดไฟตรงแท่นประทับของพญาปารา)

-บทอู้เจรจ๋า-

พญาปารา        เจ้าหงส์ผาคำลูกป้อ แล้วเจ้าแม่ของเจ้าอยู่ตี้ไหนลูก

เจ้าหงส์ผาคำ     อยู่กับสองยายตา ตี้สวนท้ายวังเจ้า

พญาปารา        จะอั้น ปาป้อไปฮับเจ้าแม่ของเจ้า ปิ้กเข้าเมืองเฮาเต๊อะ

เจ้าหงส์ผาคำ     บาทเจ้า

(เจ้าหงส์ผาคำและพญาปาราเดินเข้าโรง)

(ปิดไฟมืด เคลียร์ฉาก นำกลองไชยมงคลและกลองสะบัดชัยเข้าโรง)

-อ่านค่าวฮ่ำ-

(ชาย)   พญาปารา องค์ผ่านพิภพ หื้อลูกอ้อนวอนแม่ต๊าว / ว่าขอมาต๋า  อย่าหื้อแตกร้าว พระป้อ

เจ้าบิดา / ท่านรับผิดแล้ว  จุ๊ถ้อยวาจ๋า  ขอแม่ขมา บิดาป้อเจ้า /

(หญิง)   วิมาลา หันแต่หน่อเหน้า จึ่งรับคำเอาลูกฮัก / จวนสามธิดา ตวยต๋ามต่อจั๊ก  ปิ๊กเข้าบ้าน

เมืองมา /

(เปิดไฟ)

(พญาปาราณสีประคองนางวิมาลาออกมานั่งบนแท่น เจ้าหงส์ผาคำ และสามชายา ออกมานั่งหมอบเฝ้า)

-อ่านค่าวฮ่ำ- (อ่านต่อเนื่อง)

(ชาย)   ประชาชนนั้น อวดอู้เสงจ๋า ว่าพระราจา มาเถิงมิ่งห้อง/สาธุก๋าร สมปานป้านป้อง จักปกครอง

ไพร่ไจ๊/

(ชาย)   จ๋อมปารา พระองค์หน่อไท้ ประกาศยกบ้านเมือง / หื้อราชโอรส เจ้าแท่นคำเหลือง

ขึ้นนั่งเมือง ปาราเอกอ้าง (เจ้าหงส์ผาคำขึ้นนั่งบนเตียง  สามชายาเข้านั่งประจำที่)

(ชาย)   เจ้าหงส์ผาคำ เจ้าต๋นบุญสร้าง ก่อโผดหกนางเหล่านั้น / พร้อมหกกุมาร  โอรสเจื่องจั๊น

ยกยอโทษหื้อจุ๊คน / พระองค์เจ้าฟ้า ทำบุญกุศล ประชาชน สาตุ๊ทั่วหน้า สาตุ๊ทั่วหน้า

-อื่อกะโลง-

ธรรมะพึงชนะสิ้น          อธรรม

กรรมย่อมตอบสนองกรรม          แน่แท้

ยึดมั่นศาสน์ศีลธรรม                ประพฤติชอบ แลนา

ดุจป้อภูมิพลแน่แต้                  เพียบพร้อมโพธิญาณ (เจ้าเฮย)

-เพลงต๋นบุญ-

องค์โพธิสัตว์เจ้า            ขัตติวงศ์

ประทับเหนือหงส์ทรง               แอ่นฟ้า

หงส์คำค่าวโคลงใย                  แป๋งเปรียบ ธรรมเฮย

สอนสั่งยังโลกหล้า                   จบเค้าครรโลง

 (ดนตรีทำเพลงต๋นบุญจนปิดม่าน)

(ปิดไฟ) 

จบการแสดง